Ankara, Washington ile ilişkilerini düzene sokmak için tüm gücünü seferber etti. Afganistan’da NATO karakolluğuna talip olan Saray, Baltık ve Karadeniz’de Rusya’ya karşı ‘deniz jandarmalığı’na soyundu.
Saray rejimi, koltuk değişimi sonrası ABD ile ilişkilerini düzeltmek için tüm koşullarını seferber etti. Trump döneminde NATO içerisinde gerilimli bir pozisyon alan iktidar, Washington’la tüm pürüzleri gidermeye çalışıyor. Ankara, Libya’dan çekilme, Körfez’le barışma hamlelerinin yanı sıra Karadeniz ile Baltık denizinde ABD müttefiklerine ve Rusya gerilimine karşı askeri destek sağlamaya da gönüllü.
NATO’nun 2 Temmuz’da Karadeniz’deki tatbikatına katılan Ankara, burada Romanya ve Yunanistan ile birlikte hava ve kara savunma eğitimleri gerçekleştirdi. Müttefik Hava Komutanlığı Genelkurmay Başkanlığından yapılan açıklamada, “Genel olarak hava-deniz entegrasyon eğitimi NATO’nun Müttefik halklarını koruma yeteneklerini, hazırlığını ve kararlılığını gösteriyor; gemilerimiz ve uçaklarımız Romanya kıyılarında barışçıl bir şekilde hareket ederken, bölgedeki Müttefiklere de güven vermekteyiz” denildi.
KIRIM GERİLİMİ
NATO’nun “Hava Polisliği Güney misyonu” esas olarak Rusya’nın Ukrayna’dan Kırım Yarımadası’nı almasının bir sonucu olarak, Karadeniz bölgesinde artan gerilimin ardından 2014 yılında tanıtıldı. Uluslararası toplum, Kırım’ın alınmasının meşruiyeti konusunda ikiye bölünmüş durumda. Aralıkta BM Genel Kurulu, Rusya’yı birliklerini Kırım’dan çekmeye çağıran üç kararı kabul etmişti.
NATO ve AB ülkeleri ilhakı kabul etmiyor. Bunun sonucu olarak geçtiğimiz günlerde bölgeyi Ukrayna kara sularında kabul ederek, Kırım’a yanaşan bir İngiliz gemisine Rus askeri birlikler “uyarı atışı” yapmıştı.
RUSYA’YI KARŞISINA ALDI
Ukrayna’ya Rusya karşısındaki en büyük desteği ise Ankara veriyor. 2018’den beri ülkeye SİHA satışı, askeri eğitim ve paralı asker yollama teklifinde bulunan iktidar, Karadeniz komşusunun NATO üyeliği konusunda da en büyük destekçisi. Türkiye-Ukrayna arasındaki askeri ilişkiler, doğrudan Rusya’yı hedef alıyor.
Geçen aylarda Karadeniz’de doğrudan Türkiye yapımı SİHA’lara karşı geliştirilen hava mayınlarının tatbikatını yapan Moskova, Kırım’dan vazgeçmeyi düşünmüyor. 2016’da çıkan olayların sonucu olarak gelen hükümet sonrası, ülkede siyasi etkisini kaybeden Kremlin, buna karşılık olarak Kırım’ı ilhak etmişti. Rusya için Karadeniz’deki tek etkinlik bölgesi olan yarımada kırmızı çizgi. Daha önce de Türkiye ile Kırım’ın geleceği konusunda gerilen Kremlin, bölgedeki askeri ve siyasi varlığından taviz vermiyor. Saray’a yakın isimlerin “Montrö’den vazgeçilebilir” söylemlerine de yine dışarıdan en güçlü tepkiyi Moskova vermişti. Boğazların herhangi bir şekilde NATO güçlerine açılması, Karadeniz’de ciddi bir gerilimi doğurabilir. Saray rejimi ise bu dönemde ABD ile iyi geçinmek namına bu riske ülkeyi sürüklüyor.
Türkiye ile Rusya’yı karşı karşıya getiren bir diğer gerilim de Baltık Denizi’nde yaşanıyor. NATO üyesi Baltık ülkeleri, Rusya’nın yıllardır askeri uçuşlarla egemenliğini ihlal ettiğini iddia ediyor. 7 yıldır irili ufaklı süren bu gerilimin yanında Kremlin bu yıl Estonya, Litvanya, Letonya ve Polonya ile karşılıklı olarak diplomasi krizi yaşadı. 4 Baltık ülkesi ve Rusya karşılıklı olarak diplomatları sınır dışı etti. Rusya ile yaşanan hava gerilimine karşı Polonya ve Letonya, Türkiye ile SİHA satışı konusunda masaya oturdu. Hava güvenliklerini sağlamak amacıyla Polonya Türkiye ile SİHA satışında anlaşırken, Letonya ile görüşmeler ise sürüyor.
Romanya ve Almanya’nın hava komutanları, geçen perşembe günü yapılan törende, hava alanındaki ikili ilişkileri daha da ilerletmek için bir niyet beyanı imzaladı. Romanya Hava Kuvvetleri Komutanı Viorel Pana, hava polisliği misyonunun müttefikler için birlikte eğitim almaları ve Baltık’tan Karadeniz’e kadar NATO’nun misyona bağlılığını göstermeleri için “harika bir fırsat” olduğu değerlendirmesi yaptı. Pana, “Yeni birlikte çalışabilirlik kavramı ve gelişmiş işbirliği kesinlikle gelecekteki çabalarımızı daha iyi inşa etmemize yardımcı olacağından, 1 Temmuz kesinlikle tarihimizde bir kilometre taşı olarak kalacak” dedi.
ANKARA ARADA KALDI
Baltık, Türkiye’nin Suriye’de kısa süreli olarak yakınlaştığı Rusya’ya karşı NATO ülkelerine SİHA desteği verdiği ikinci bölge. Bu girişimler Biden’in Rusya ve Çin’e karşı bloklaşma politikasına uygun gelişirken, bunun karşılığında Rusya’nın takınacağı tavır ise belirsiz. ABD ve Rusya arasında S-400 krizi ile boğuşan Saray’ın öncelikli korkusu ABD yaptırımları. Rusya’nın seyahat erteleme kararının da Türkiye’nin Ukrayna ve Kırım konusunda aldığı tavra karşı alındığı iddia ediliyor. Tüm bu süreci kârlı geçiren ise SİHA satışları ile damat oldu.
6 Temmuz 2021